Turon va Eron qo'shinlari o'rtasida afsonaviy Maroqand ostonasida bo'lib o'tgan shiddatli jang-jadallar, nihoyat, turonliklarning g'alabasi bilan yakunlandi. Eronliklar jang maydonini tashlab qochdilar. Nachog'li yengilmas, qudrati chaksiz bo'lmasin, turonliklarda qochganni quvish, yerda sulayib yotganni urish odati yo'q! Qochgan qochdi, urush balosi da'f bo'lganiga shukur, endi tinch-xotirjam, shod-xurram yashash ham karak!

     Qo'shin saqmondak og'ir toshotar uskunalarini sudrab, aravalarini tortib, boshqa qurol-aslahalarini g'iloflarga joylab qal'aga qaytish taraddudini ko'rar ekan, Eron shohanshohining elchisi shoshilinch ot choptirib kalib, Turon hoqoni Alp Er To'nganing oyog'iga bosh urdi:

- Shohanshohim olamshumul g'alabangiz sharafiga "katar jafosi" dab bir ziyofat barmoqchilar! Bu ziyofatda Eron bilan Turon o'rtasidagi abadiy do'stlik ahdnomasini tuzmoqchilar! Agar janobi oliylari rozilik barsalar!.. davomi

     Iskandar avval yonidagi ayonlariga, keyin ortidagi qo'shiniga bir sidra ko'z tashladi:

- Biz... yer yuzida haq va adolatni qaror toptirish azmidagi yaxshi odamlarmiz!.. Sizlarga ham olib keldik!

- Nimani "olib keldik?"

- Haq bilan adolatni-da!

     Nuroniy otaxon endi soqolini tutamlab bir muddat sukutga toldi-da, ohista dedi:

- Shuncha yo'l yurib... ovora bo'libsizlar-da! Bular o'zimizda ham yetarli edi-ku! Bizda yo'q narsalarni olib kelsangizlar ekan! Yo... sizdek adolatpeshaning topgan-tutgani anovi... nayza bilan qilichmi?!.

     Iskandarning yuziga qon tepdi. Oppoq soqolini hurmat qilganiga... qarib quyulmagan chol... haddidan oshyapti-ku! Bu xom sut emgan banda kuch - adolatda emas, adolat - kuchdaligini, Iskandarning qilichini ne bir o'tkir tillardan o'tkirroqligini bilmaydi, shekilli! Bildirib to'ysinmi?!. - Oldi-ortiga qarab, jahlini bazo'r tiydi, biroq qariya tilini tiymadi:

- Tinch-osuda yashab turgan qurolsiz ulusning bosh ustiga qilich o'ynatib kelish... shu ham adolatdanmi, sohibqiron?!.

     Iskandar endi beixtiyor jahliga ham, tiliga ham erk berdi:

- Jallod?.. Avval tili, keyin boshi kesilsin!

     Lekin oqsoqol pinagini buzmadi: davomi

     O'zbek xalqi ham tashqi tabiat, ham ichki tabiat - ruhiyat nuqtai nazaridan xudo yorlaqagan, kamyob xazinalar va noyob iste'dodlarga boy xalqlardan biridir. Bu xalqning kamyobligi-yu noyobligi avvalo shundaki, u jahondagi jamiki turkiy xalqlarning uch qadimiy ildizi (qarluq, o'g'iz, qipchoq)ni o'zida birlashtirgan tom ma'nodagi o'zbek - Turk Otaning O'z Begidir. Ma'lumki, hozirgi uyg'ur xalqi - qarluqlarning, turkman, ozorbayjon va usmonli turklar - o'g'izlarning, qozoq, qirg'iz, qoraqalpoq, tatar, boshqird, no'g'oy, mojor (venger)lar - qipchoqlarning avlodlari hisoblanadi. Jahondagi jamiki turkiy xalqlardan faqatgina o'zbek xalqi, tag'in takrorlaymiz, shu uchala ildizdan kuch-quvvat olib o'sib-ungandir. O'z paytida o'zbek xalqining uch xonlika parchalangani bejiz emas edi. Bu bo'linish uch tarixiy ildizning o'ziga xos tarzda zuhur ko'rsatishi edi, zotan qadim-qadimdan Farg'ona vodiysida - qarluq o'zbeklari, Xorazm vohasida - o'g'iz o'zbeklari, Zarafshon, Qashqa va Surxon vohalarida esa, qipchoq o'zbeklari yashaganlar. Tarixda bu uch o'zbek - o'zbekning, umuman, turkning bu uch ildizi birlashib, o'z tevaragida boshqa turkiy xalqlarni birlashtirib, qudratli markazlashgan davlat barpo eta olganida... O'zbekiston davlat madhiyasida go'zal va haqqoniy madh etilganidek, darhaqiqat, "Ulug' xalq qudrati jo'sh urgan mahal, Olamni mahliyo aylagan diyor..." davomi

- Be-e! Aldab-laqillatish uchun anoyingni topgan ekansan! Sen-ku, o’n yetti yashar qizaloqsan, o’sha qo’mondon otang shoxida yursa, bilib qo’yki, akang qarag’ay bargida yura oladiganlar xilidan, oyimtilla! Cho’pchagingni o’zingning Ivanushka durachogingga aytasan. Lekin sir boy bermadi... davomi

     O'g'lining gaplarini tinglab, uning dunyoqarashidan - dunyoga ochiq ko'z bilan kengroq qarashidan ko'ngli to'ldi. Xudo xohlasa, tag'in o'ttiz yildan keyin - uning yoshida o'zi kitob bilan zabt etolmagan jahonni o'g'li hisob bilan zabt etsa ehtimol! Faqat bu dunyoqarashni kerakli tomonga to'g'ri yo'naltira olsa bas!.. "Nyu-York, Mexiko, Tokio, Bombey kabi yirik shaharlarda butun O'zbekiston fuqarolariga barobar aholi qanday yashab turibdi? Yapon xalqiga O'zbekiston hududidan kichikroq, tabiiy boyliklari haminqadar zaminda son jihatidan o'zbek xalqidan qariyb o'n barobar ko'proq bo'lib yashagan holda "yapon mo'jizasi"ni jahonning ko'ziga ko'rsatishga imkon bergan asosiy kuch nimada?".. Darsdan bo'sh paytlaringda shunday jahonshumul masalalarga ham o'zingcha javob topsang yomon bo'lmasdi, o'g'lim!

     Ikkinchi yil yozgi ta'tilga kelganida o'g'li bu masalalarning mohiyatiga ham yetib bora boshlaganini ayon ko'rsatdi: "Aytsam ishonmaysiz, ada, Amerikada ota-onalar o'z farzandlarini bolalaigidanoq mustaqillikka - mustaqil hayotga o'rgatar ekanlar! Yonimdagi hamxonam Jeyson mendan ikki yosh kichik, lekin ham o'qib, ham ishlaydi, mustaqil yashaydi. O'zining shaxsiy kompyuteri, mashinasi bor! Yevropa mamlakatlarini bir sidra sayohat qilib chiqqan! Hammasiga o'zi o'z kuchi bilan erishgan! Yaponlar ham, frantsuzlar ham, jamiki taraqqiy etgan xalqlar ham shunday: bolaligidanoq mustaqil hayotga o'rgatiladi! Bizada bo'lsa aksariyat otalar o'g'lining qo'lini mahkam ushlab olgan - qo'yib yubormaydi! O'g'li o'ttizga kirib, o'zi ota bo'lsa ham, unga "Bola-da!" deb qaraydi! Menimcha, hamma balo shunday qarashlarda, ada!" davomi

     Otauli 1989 yilda - qirq yoshida boshlab, 1993 yilda - qirq to'rt yoshida (tasavvur ravshanroq bo'lishi uchun aytish mumkinki, Cho'lpon yoshida boshlab, Qodiriy yoshida) uch qism, besh yuz sahifadan iborat "Tilsim (Turkiston dostoni)" degan bir salmoqli asarini, nihoyat, yozib bitirdi. Odatda har bir qalamkashning bosh asari bo'ladi. Otaulining qirchillama qirq to'rt yoshida yozib bitirgan bu bosh asarida oddiy dehqon - Sobir qovunchi, hunarmand usta - Qodir uchar va ziyoli (tilshunos olim) Kenja Botir (Botir Zokirov) - shu uch og'a-ini botirlarning O'zbekiston davlat mustaqilligiga, aniqrog'i, davlat tili haqidagi qonunga kelish yo'li o'ziga xos tarzda yoritildi. Asarning 150 betlik bir qismi ("Qodir uchar qissasi") 1994 yilda "Sharq yulduzi" jurnalining 12 sonida bosilib chiqdi va shu bir qismi 1995 yilda O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi bilan "Alp Jamol" korporatsiyasi ta'sis etgan Alp Jamol mukofoti bilan taqdirlandi. Yana bir yuz betlik qismi ("Sobir qovunchi qissasi") 1995 yilda "Yoshlik" jurnalining 3-4-sonlarida e'lon qilindi. Asosiy qism (Ikki yuz ellik bet hajmidagi "Kenja Botir qissasi")dan ayrim parchalar "O'zbekiston ovozi", "Qishloq hayoti", "Muloqot", "Toshkent oqshomi", "Yosh kuch", "Tong yulduzi"..., qo'ying-chi, qariyb barcha etakchi gazeta-jurnallarda bosilib chiqdi. Qo'lyozma to'la holda G'afur G'ulom nashriyotida naqd o'n uch yildan buyon qimirlamay turibdi. O'n uch yil badalida nashriyotga to'rttami-beshta direktor kelib ketdi. Alp Jamol mukofotini olgan qariyb barcha asarlar kitob bo'lib chiqdi. Ne bir suvlar oqib, ne bir daraxtlar kesildi. Odamzod Oyni qo'yib, Zuhro, Mushtariy, boshqa sayyoralarga chiqaman deb turibdi. Ne bir nashriyotlarda ne bir kitoblar jild-jild bo'lib chiqib yotibdi. Lekin bu keng dunyoga bittagina "Tilsim (Turkiston dostoni)" degan kitob hali-xanuz sig'may turibdi... "Kengga keng dunyo" deganlari shumi?!. davomi

1) Yulduzchalarni raqamlar bilan almashtiring:       

**** – 1 = ***

    

2) Tarozining bir pallasida 5 ta bir xil olma va 3 ta bir xil nok, ikkinchisida 4ta xuddi shunday olma va 4 ta xuddi shunday nok bor. Tarozi muvozanatda bo'lsa, qaysi meva yengilroq: olmami yoki nokmi?

   

3) Qanday qilib uchta qovunni eng kam kesish orqali 4ta bolaga taqsimlash mumkin?

   

4) Ikki kishi bir joydan qarama-qarshi tomonga yura boshlashdi. Har biri 4 metr o'tgach chapga burilib yana 3 metrdan o'tishdi. Ular orasidagi masofani toping.

  

5) Ketma-ketlikning keyingi hadini toping:

                       1  2  3  5  8  13  ?      davomi

1: 1) Ollohning sifati. 2) Quyoshning asosiy tarkibini tashkil etuvchi vodorod elementi atomi bitta elektrondan iborat; 3) Yer sayyorasining bitta yo'ldoshi (Oy) bor...

2: 1) Jonli va jonsiz tabiat juft-juft qilib yaratilgan (ayol va erkak; yaxshilik va yomonlik; yorug'lik va zulmat; va hokazo). 2) atomning birinchi pog'onasida 2tagacha elektron bo'lishi. 3) eng kichik tub son. 4) kompyuter ikkilik sanoq sistemasida (0 va 1) ishlatilishi. 5) odam tanasida 2 xil asab tizimi bor (asosiy va periferal); 6) ximiyaviy elementlar atomi 2 qismdan iborat ("+" zaryadlangan yadro va "-" zaryadlangan elektronlar; 7) havoning 99 foizini 2ta asosiy gaz azot (78.08%) va kislorod (20.95%) tashkil etadi; 8) Islom dinida 2 muqaddas kitob (Qur'on va Hadis) bor; 9) Siyosatda 2 xil qarash (liberal va kontservativ); 10) ezgulik va yovuzlik tushunchalari (Zardusht dinida - ahuramazda va ahriman; Tao dinida yin va yang); 11) yorug'lik va qorong'ulik; 12) 2 xil energiya bor (potentsial, kinetik); 13) 2 xil tok bor (doimiy, o'zgaruvchan); 14) atom yadrosi 2 xil jismdan tashkil topgan (proton, neytron); 15) 2 xil xotira bor (qisqa, doimiy); 16) o'simliklarning 2 xil ildizi bo'ladi (o'q va popuk); 17) tanganing 2 tomoni; 18) suv 2 xil bo'lishi (sho'r va chuchuk); 19) Yer sharining 2 qutbi; 20) 2 xil so'zlashuv tili bor (aglyutinativ, flektiv); 21) tabiatda jismlar 2 xil bo'ladi (organik va noorganik); 22) Quyoshning vodoroddan keyingi asosiy elementi geliy atomi 2ta elektrondan iborat; 23) Mamlakatning 2 asosiy partiyasi (Amerikada respublikachi va demokratlar; Angliyada liberallar va konservativlar, va hokazo)...                                       davomi

1. Quyosh - quy yosh; 2. ko'ngil - ko'n (rizi bo'l) gil (liy); 3. ko'rmana - ko'r mana; 4. yalmig'iz - yalmaydigan ig'iz; 5. saryog' - sar (sariq) yog'; 6. girdib - gird (aylana) ib (suv); 7. shaytin - shay (tayyor) tin (tinishga); 8. kuyov - kuy (oaoa bo'l) yov (g'anim); 9. o'zbak - o'z (ishib kat) bak (buyuk); 10. Himilay - humi (qush) liy; 11. pistirma - pis (pus, jim bo'l) tirma (turma); 12. insinparvar - insin parvar (parvarish); 13. chirbiq - chir (to'rt) biq (big'); 14. cho'mich - cho'm (bitmiq) ich (ichmiq)...                                                       davomi

1899-1902 Anglo-Bor (Janubiy Afrika) Urushi

1901 Avstralia koloniyalari mustaqil Avstralia Hamdo'stligini tuzish uchun federatsiya tashkil qiladi; Qirolicha Viktoriya vafot etadi

1901-05 Frantsiyada Cherkov bilan Hukumatni ajralishi

1902 Germaniya, Avstriya va Italiya o'rtasida uch tomonlama ittifoqning keyingi 6 yil uchun yangilanishi

1903 Panama mustaqil bo'lishi

1903-1921 Rossiyada pogrom (qatag'on)

1904 Frantsiya G'arbiy Afrika Federatsiyasi uchun konstitutsiyani e'lon qilishi; Anglo-Frantsuz ishonchnoma imzolanishi

1904-5 Manjuriya uchun Rus-Yapon urushi va Rossiyani mag'lubiyati

1905 Birinchi Morokko inqirozi; Norvegiya-Shvetsiya ittifoqi tugatilishi; Teodor Ruzvelt AQSh prezidenti bo'lishi

1905-6 Rossiyada inqilob

1907 Yangi Zelandiya Britaniya imperiyasida yangi mustamlaka

1908 Avstriya Bosniya va Gertzegovinani bosib olishi

1910 Portugal revolyutsiyasi; Yaponiya Koreyani bosib olishi

1911 Ikkinchi Morokko inqirozi; Uinston Cherchil Suv qo'shini birinchi Lordi etib tayinlandi

1911-12 Turk va Italyanlar o'rtasida Tripolitan urushi                                                davomi

1. adash; 2. ayt; 3. alda; 4. art; 5. axtar; 6. avayla; 7. ag'dar; 8. achit; 9. achomla; 10. asqot; 11. ajra; 12. ata; 13. aylan; 14. ayir; 15. aya; 16. azobla; 17. allala; 18. alda; 19. anqay; 20. andavala; 21. ardoqla; 22. amalla; 23. ari; 24. arch; 25. asra; 26. aosuslan; 27. achi; 28. achin; 29. ag'na; 30. baqir; 31. beja; 32. ber...  davomi

     Otaulining "Tilsim (Turkiston dostoni)" asarida uch aka-ukaning (uch oga-ini botirlar)ning hayoti juda yorqin tasvirlanadi. Muallif to'ng'ich botir Sobir qovunchi og'ir-bosiq, uncha-munchaga jahli chiqavermaydigan, sabrli, mehnatkash dehqon qilib, o'rtancha botir Qodir uchar quv, sho'x, tadbirkor, epchil, tegirmonga tushsa butun chiqadigan, kerak bo'lsa odamlarni aldab-avrab o'zini haqqini ajratib oladigan, ayyor, boylik-mansabga o'ch qilib va kenja botir Botir olimni esa o'qimishli-ziyoli, oq-qorani tanigan, mulohazali, masalaga ilmiy yondoshuvchi, tarix-madaniyatni yaxshi biluvchi, halol, insofli, mehnatkash qilib ko'rsatadi. Agar asarning muqaddimasida keltirilgan turli xil uchliklarni hisobga olsak, mening fikrimcha bir qancha o'xshatishlar qilsa bo'ladi.                                      davomi

Йиғилишга Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг фахрий раиси, Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири Абдулла Орипов раислик қилди.
А. Орипов: Мажлислар ҳар хил бўлади. Улар бир-бирига ўхшамаслиги мумкин. Лекин юбилей, тўй ҳаммага баб-баравар ёқимли, яхшилик белгиси. Биз яқиндагина мана шу залимизда катта шоиримиз Мирпўлат Мирзонинг 60 йиллигини биргалашиб нишонлаган эдик. Ўша куни эълон қилган эдикки, яқинда – бир ҳафталардан сўнг тағин бу жойда йиғилишамиз. Бу ерда яна бир ажойиб адибимиз, олим, таржимон Раҳимжон Отаев (Отаули)нинг 60 йил-лигини биргаликда ўтказамиз, деб келишиб олган эдик. Газетада эълон ҳам берилган. Энди қишнинг совуқроқ кунлари келяпти. Шунинг учун кўрганлар, эшитганлар вақтида баъзан етиб келолмаслиги мумкин. Лекин сизлар келибсиз, ҳаммангизга катта раҳмат деймиз. Ёзувчилар уюшмасининг номи уюшма деб қўйилган. Шу ерда тўпланишиб, асарлар муҳокама қилиш, таваллуд кунларини ўтказиш, фикр алмашиш – мана шу ишлар уюшманинг асосий хизматига киради. Бугун биз қутламоқчи бўлиб турган ёзувчимиз Отаули (Раҳимжон Отаев)ни ҳар биримиз ниҳоятда яхши биламиз... davomi

¡çáåê O'zbek Ðóññêèé English

Vebusta: